Pijnstillers bij lage rugklachten

Veel mensen gebruiken bij lage rugpijn pijnstillers. Een aantal zijn vrij verkrijgbaar en verscheidene alleen op doktersvoorschrift. Ook deze laatste zijn echter niet onschuldig: in 2007 overleden in Nederland 540 mensen aan het gebruik van pijnstillers. Als ze dan toch gebruikt moeten worden, welke is dan aan te bevelen?

In de eerste plaats is het oplossen van de oorzaak de allerbelangrijkste pijnbestrijding dat er is. Mocht dat niet (gauw genoeg) lukken dan is paracetamol middel van eerste keus. De reden hiervoor is dat: 1- de pijnwerkzaamheid vergelijkbaar is met andere zoals ibuprofen, naproxen, diclofenacnatrium of acetylsalicylzuur, 2- bijwerkingen minder vaak voorkomen. Dit blijkt uit een promotieonderzoek uit 2010. Het effect van pijnstillers bij lage rugpijn is echter niet groot en er kunnen per persoon verschillen zijn. Indien paracetamol gebruikt wordt dan bevelen de huisartsenstandaarden 'Aspecifieke lage rugpijn' en 'Pijn' 3-4 maal daags 1-2 tabletten van 500 mg aan met een maximum van 4 gram per dag. Dit geldt voor volwassenen zonder risicofactoren. De inname dient op vaste tijden te geschieden en in een beperkte periode.

Waarschuwing

Onder de zelfzorggeneesmiddelen zijn de pijnstillers, inclusief paracetamol, de meest risicovolle. 1% van de gebruikers krijgt een ernstige maagbloeding, en van deze groep overlijdt meer dan 10%. Minder bekend is dat sommige pijnstillers andere medicijnen in hun werking kunnen storen. Zo versterkt ibuprofen de werking van een aantal antistollingsmiddelen/bloedverdunners. Diclofenac in combinatie met Prozac (Fluoxetine) geeft nog meer risico op maagbloedingen. Een combinatie van pijnstillers geeft ook weer verhoogde kans op maagbloedingen. Enzovoorts. In de bijsluiters kunt u meer informatie over bijwerkingen vinden. Deze bijsluiters zijn ook op internet te vinden. Raadpleeg in geval van twijfel uw apotheker of huisarts.

Kinderen

De waarschuwingen gelden in nog sterkere mate bij kinderen. Dat komt omdat er te weinig onderzoek gedaan is naar de effectieve dosis bij kinderen. Er is dan een extra risico van onderdosering: geen effect, of overdosering: meer kans op bijwerkingen. Bovendien vragen rugpijnklachten bij kinderen op zich al extra aandacht: achterhalen van de oorzaak is erg belangrijk omdat het niet altijd aspecifieke klachten betreft.

Ouderen

Ook ouderen lopen extra risico op complicaties. De kans op een maagbloeding bij een 85-jarige bijvoorbeeld kan onder bepaalde omstandigheden oplopen tot 30% met name bij degene met eerdere maagproblemen.

Oxycodon

In 2017 zou het gebruik van zware pijnstillers, zoals oxycodon, 220 doden hebben gevraagd in Nederland (VS: 53000!). In hetzelfde jaar zouden 2200 ziekenhuisopnames door het gebruik van deze middelen nodig zijn geweest. Verslaving is een groot probleem bij oxycodon, het is 2x sterker dan morfine. Het is niet voor niets dat het middel opgenomen is in de Opiumwet. Tramadol is een vergelijkbaar middel met iets minder risico’s. Daarmee is het nog steeds niet onschuldig.

Bronnen

Roelofs P. Managing low back pain with lumbar supports and medication. ISBN 978-90-8659-423-8.

Bons SCS et al. NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn (Tweede herziening) 2017.

Damen Z et al. NHG-Standaard Pijn 2021

Jeucken YM et al. Vrij verkrijgbare NSAID’s gebruikt door patiënten met contra-indicaties: een veilig idee? Huisarts Wet 2005;48(8):388-391.

Vonkeman HE. NSAID complications - the balance of risks. Thesis 2008.

Rodieux F et al. Safety issues of pharmacological acute pain treatment in children. Clin Pharmacol Ther. 2019 Jan 16.

De Jongh E et al. NHG-Behandelrichtlijn: Preventie van maagcomplicaties door geneesmiddelgebruik. https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/preventie-van-maagcomplicaties-door-geneesmiddelgebruik#samenvatting

https://www.rtlnieuws.nl/onderzoek/artikel/4819786/oxycodon-doden-pijnstillers-ziekenhuis-onderzoek

https://www.verywellhealth.com/tramadol-vs-oxycodone-7508613